Από πού προέρχεται το μελάνωμα, τι είναι η θεωρία του «ασχημόπαπου» και ο κανόνας ABCDE και ποια τα μέτρα πρόληψης; Βρήκαμε για σένα τις κατάλληλες απαντήσεις.
Τι ακριβώς είναι το μελάνωμα;
Το μελάνωμα αποτελεί το 3% του συνόλου των καρκίνων και η αυξανόμενη συχνότητά του παγκοσμίως το καθιστούν ένα από τα ταχύτερα εξαπλούμενα κακοήθη νοσήματα στον άνθρωπο. Στην Ελλάδα κάθε χρόνο τρία-τέσσερα άτομα ανά 100.000 κατοίκους εμφανίζουν μελάνωμα. Μπορεί να είναι ο λιγότερο
συχνός καρκίνος του δέρματος, αλλά συνιστά τον πιο επικίνδυνο τύπο.
Από πού προέρχεται;
Το μελάνωμα του δέρματος προέρχεται από τα μελανοκύτταρα, τα κύτταρα που παράγουν μελανίνη και δίνουν τη χρωστική στο δέρμα μας. Όλοι οι άνθρωποι γεννιόμαστε με σχεδόν τον ίδιο αριθμό μελανοκυττάρων, ωστόσο οι πιο σκουρόχρωμες επιδερμίδες παράγουν καλύτερη ποιότητα μελανίνης σε σχέση με την κατάλευκη και ερυθρωπή επιδερμίδα.
Είναι κληρονομική νόσος;
Το μελάνωμα δεν είναι απαραίτητα κληρονομική νόσος. Στην πλειοψηφία των περιστατικών με μελάνωμα δεν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό. Όμως, οι κοντινοί συγγενείς ενός ασθενούς με μελάνωμα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν παρόμοια βλάβη. Τις περισσότερες φορές η οικογενής ανάπτυξη μελανώματος σχετίζεται με το σύνδρομο δυσπλαστικών σπίλων ή άτυπων σπίλων, που είναι μια συγγενής νόσος που κληρονομείται με αυτοσωματικό επικρατές γονίδιο και χαρακτηρίζεται από αυξημένη προδιάθεση ανάπτυξης δυσπλαστικών σπίλων και μελανώματος. Στις περιπτώσεις ανάπτυξης μελανώματος σε άτομα αυτών των οικογενειών αυτό εμφανίζεται συνήθως σε νεαρότερη ηλικία. Γι’ αυτό τον λόγο τα άτομα αυτών των οικογενειών πρέπει να εξετάζονται τακτικά (από δύο έως έξι φορές τον χρόνο) από ηλικίας περίπου 10 ετών.
Με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Μελανώματος, στις 5/5, μαθαίνουμε όλα όσα χρειάζεται για τη νόσο.
Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια που θα μας στείλουν στον δερματολόγο;
Υπάρχει η θεωρία του «ασχημόπαπου», σύμφωνα με την οποία όλοι οι σπίλοι σε ένα άτομο έχουν ένα παρόμοιο πρότυπο όσον αφορά το σχήμα και το χρώμα. Επομένως, κάθε νέα βλάβη που έχει ένα διαφορετικό πρότυπο εμφάνισης είναι ύποπτη και
χρήζει δερματολογικής εκτίμησης. Επιπλέον, η εμφάνιση οποιασδήποτε νέας βλάβης με αυξανόμενο μέγεθος σε προηγούμενα φυσι ολογικό δέρμα σε άτομο ηλικίας μεγαλύτερης των 40 ετών θεωρείται ύποπτη και πρέπει να κινητοποιήσει τον ασθενή, ώστε να συμβουλευτεί έναν δερματολόγο.
Τι είναι ο κανόνας ABCDE;
Ο κανόνας ABCDE είναι χρήσιμος για να αναγνωριστεί μια δυνητικά ύποπτη βλάβη: • Παρουσιάζει ο σπίλος ασυμμετρία (Asymmetry). • Έχει ασαφή όρια (Borders). • Έχει αλλάξει χρώμα (Colour). • Έχει διάμετρο μεγαλύτερη από 6 χλστ. (Diameter). • Έχει παρουσιάσει αλλαγές στο μέγεθος, το σχήμα και το πάχος (Elevation, Evolution).
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη μελανώματος;
Είναι οι εξής: πολλαπλοί κοινοί ή άτυποι (κλινικώς) μελανοκυτταρικοί σπίλοι, μεγάλοι συγγενείς μελανοκυτταρικοί σπίλοι, ιστορικό μελανώματος ή μη μελανωτικού καρκίνου του δέρματος, οικογενειακό ιστορικό μελανώματος ή πολυάριθμων μεγάλων άτυπων σπίλων, ιστορικό σοβαρών, επώδυνων ηλιακών εγκαυμάτων 2ου βαθμού (κυρίως κατά την παιδική ηλικία), υπερέκθεση στον ήλιο, ανοιχτόχρωμοι φωτότυποι (Ι, ΙΙ) ή
αδυναμία μαυρίσματος, κόκκινα ή ξανθά μαλλιά, ανοιχτόχρωμα μάτια, παρουσία φακίδων, ανοσοκαταστολή, χρήση solarium, μεγάλη ηλικία.
Ποιοι είναι οι τρόποι πρόληψης;
Ζήτησε από τον δερματολόγο σου να σε ενημερώσει για τον σωστό τρόπο αυτοεξέτασης, που θα κάνεις έξι φορές τον χρόνο. Ο ρόλος της αυτοεξέτασης στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του δέρματος είναι πολύ σημαντικός. Επίσης, τα γνωστά σε όλους μας μέτρα φωτοπροστασίας και η αξία της χρήσης αντηλιακού τις ημέρες που η υπεριώδης ακτινοβολία είναι υψηλή είναι ζωτικά. Τέλος, να αποφεύγεις τη χρήση συσκευών τεχνητού μαυρίσματος, καθώς αυξάνει κατά 74% τις πιθανότητες να αναπτύξεις μελάνωμα.